W dzisiejszym artykule na nie odpowiemy. Dodatkowo podpowiemy jak tę kwestię regulują aktualne przepisy, czy pracodawca może wydać polecenie pracy zdalnej na kwarantannie i jakie świadczenia przysługują pracownikowi na kwarantannie. Zapraszamy!
Czym jest praca zdalna?
Na dobry początek podsumujemy najważniejsze informacje o pracy zdalnej. To ważne zwłaszcza dlatego, że nie jest ona definiowana w Kodeksie pracy. Praca zdalna, najprościej ujmując to wykonywanie zadań służbowych w domu. W sposób nieregularny. Pracownik wykonuje po prostu swoje zadania w domu tak, jak wykonywałby je w siedzibie firmy. Posiada te same prawa i obowiązki niezależnie od tego w jakim miejscu pracuje.
Jak pokazuje praktyka, praca zdalna często mylona jest z telepracą. Mimo pewnych podobieństw, należy rozgraniczyć te dwie formy pracy. Po pierwsze pojęcie pracy zdalnej jest pojęciem szerszym niż pojęcie telepracy. Praca zdalna w rozumieniu ustawy polega po prostu na wykonywaniu pracy poza miejscem jej stałego wykonywania na polecenie pracodawcy, w celu przeciwdziałania COVID-19. Natomiast telepraca to wykonywanie zadań regularnie poza zakładem pracy z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej.
Przepisy zakładają, że pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie obowiązków w trybie zdalnym w celu przeciwdziałania koronawirusowi. A zatem gdy uzna, że ten tryb pracy będzie odpowiednim środkiem zapobiegawczym albo profilaktycznym. A co jeśli zagrożenia nie udało się uniknąć, pracownik zaraził się COVID-19 i trafił na kwarantannę? Czy mimo kwarantanny może wykonywać pracę w trybie zdalnym?
Praca zdalna w czasie kwarantanny
Co do zasady pracownicy odbywający kwarantannę lub poddani izolacji w warunkach domowych, traktowani są jak osoby niezdolne do pracy. Natomiast jeśli obie strony (czyli pracownik i pracodawca) dojdą do porozumienia i umówią się na tryb zdalny, to jest to jak najbardziej możliwe. Trzeba przy tym pamiętać, że pracownik musi być zdolny do wykonywania zadań, nie powinien też ubiegać się o wypłatę świadczeń z tytułu niezdolności do pracy.
Dokładne wytyczne i formalne regulacje ma mają być wprowadzone zmianą specustawy covidowej, która czeka na publikację. To dobra wiadomość, bo często spotykaliśmy się z wątpliwościami, zwłaszcza ze strony pracodawców, którzy nie wiedzieli czy mogą i powinni dopuszczać pracowników na kwarantannie do pracy zdalnej. Co w przypadku, kiedy pracownik nie będzie pobierał świadczeń chorobowych ale jego stan pogorszy się w trakcie odbywania kwarantanny? To w końcu bardzo możliwy scenariusz, który mógłby mieć poważne konsekwencje. Z drugiej strony, warto mieć na względzie, że duża grupa pracowników przechodziła (lub przechodzi) COVID-19 bezobjawowo (jakkolwiek by to nie brzmiało). Takie osoby czują się dobrze, chcą pracować, często również z obawy przed utratą stanowiska. I nawet nie chodzi o złą wolę pracodawców. W niektórych przypadkach zaniedbanie obowiązków może doprowadzić firmę do poważnych problemów, utrudnić jej prawidłowe funkcjonowanie, a czasami ją sparaliżować. Wiele oczywiście zależy od rodzaju działalności i charakteru stanowiska.
Te i inne wątpliwości dotyczące pracy zdalnej na kwarantannie całe szczęście wyjaśnił ZUS. Skonsultowaliśmy się też z naszą zaprzyjaźnionym biurem prawnym Nowak&Partners, aby potwierdzić tę kwestię.
Stanowisko ZUS w sprawie pracy zdalnej na kwarantannie
Stanowisko ZUS rozwiało część wątpliwości przedsiębiorców i pracowników. Niemożność wykonywania pracy, przez osobę odbywającą kwarantannę, jest traktowana na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby. Do wypłaty świadczeń nie jest potrzebne zwolnienie lekarskie. Przy ustalaniu prawa do zasiłku chorobowego osobie odbywającej kwarantannę stosuje się ogólne zasady określone w ustawie zasiłkowej. Jedną z nich jest pozbawienie prawa do zasiłku chorobowego w przypadku wykonywania pracy zarobkowej w okresie niezdolności do pracy. Podkreślił to też Sebastian Szczurek z opolskiego ZUS-u:
„Nawet jeśli ktoś ma wynik pozytywny i jest chory, może pracować, jeśli oczywiście nie wychodzi w domu i nie kontaktuje się z innymi. To kwestia uzgodnień między pracodawcą a pracownikiem. Jeśli pracownik jest zdolny do wykonywania zadań zleconych przez pracodawcę, tj. umawiają się na tryb pracy zdalnej, przy tym pracownik nie występuje o wypłatę świadczeń z tytułu niezdolności do pracy, to nie ma przeciwwskazań do takiego rozwiązania”
Kwarantanna a zasiłek chorobowy
Co istotne, okres w którym pracownik podlega obowiązkowi kwarantanny, nie jest tożsamy z niezdolnością do pracy z powodu choroby. Na kwarantannę i izolację może trafić zdrowa osobowa, co do której zachodzi tylko podejrzenie o zakażenie. Mimo tego, zgodnie z przepisami, traktowana będzie jako osoba chora i może ubiegać się o zasiłek chorobowy. Jeśli jednak z niego zrezygnuje i zdecyduje się na pracę zdalną, będzie przysługiwało jej wynagrodzenie za pracę. Jest o tym mowa, między innymi w ustawie z 22 października 2020 roku (w toku prac legislacyjnych). A co jeśli pracownik przebywający na kwarantannie czuje się źle? Czy będzie mu potrzebne L4?
Pracownik, który znajdzie się na kwarantannie lub izolacji, powinien poinformować swojego pracodawcę o tym fakcie. Dowolnym sposobem, choć ze swojej strony polecamy, aby zrobić to mailowo. Decyzja, czy oficjalne pismo z Sanepidu nie jest potrzebne. Tak jak i L4. Warto jedynie pamiętać, aby do 3 dni roboczych od zakończenia kwarantanny lub izolacji napisać stosowane oświadczenie i przekazać pracodawcy. Będzie to wystarczającą podkładką i podstawą do wypłacenia świadczenia chorobowego. W oświadczeniu powinny znaleźć się niezbędne dane osobowe pracownika, oraz daty rozpoczęcia i zakończenia obowiązkowej kwarantanny. No i oczywiście Wasz podpis. Pracodawca, jeśli będzie miał taką potrzebę, może zweryfikować potem treść oświadczenia w Sanepidzie.
Praca zdalna na kwarantannie – o czym pamiętać?
Wspomnieliśmy wyżej o tym, że podpytaliśmy zaprzyjaźnionych prawników o podsumowanie tematu. To na co warto zwrócić szczególną uwagę, to fakt, że pracodawca nie ma możliwości samodzielnego decydowania o tym, czy pracownik na kwarantannie może pracować zdalnie. Nie może tego narzucić. To też sprawia, że jednym z podstawowych warunków, jakie muszą być spełnione, aby pracownik mógł wykonywać obowiązki zawodowe w izolacji, jest złożenie przez niego takiego wniosku do pracodawcy. Wniosek musi zawierać deklarację pracownika w kwestii wykonywania pracy w trybie zdalnym. Wniosek może być nieformalny, natomiast zdecydowanie lepiej gdy będzie w formie pisemnej.
Brak wniosku ze strony pracownika oznacza nabycie prawa do świadczeń chorobowych – wynagrodzenie chorobowe, a jeżeli już wyczerpie prawo do tego wynagrodzenia zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego.
Po złożeniu wniosku, pracodawca powinien jeszcze tylko potwierdzić swoją zgodę. Natomiast zanim to zrobi, powinien upewnić się, że jego pracownik ma niezbędne warunki i sprzęt do realizacji swoich obowiązków z domu. Często mogą decydować o tym nie tylko dobre chęci obu stron ale też warunki lokalowe, możliwości techniczne czy rodzaj wykonywanej pracy.
A jakie są Wasze doświadczenia? Pracujecie lub pracowaliście zdalnie w trakcie kwarantanny?