Zatrudnienie pracownika wiąże się z szeregiem obowiązków dla pracodawcy, które nie kończą się wraz z procesem rekrutacyjnym. Chodzi między innymi o zapewnienie mu bezpieczeństwa, odpowiednich warunków, opłacanie składek, prowadzenie dokumentacji i ewidencji, zagwarantowanie mu urlopu wypoczynkowego itd. Ta lista obowiązków jest naprawdę długa. Pracodawca w pewnym sensie staje się odpowiedzialny za pracownika. Co ciekawe, dotyczy to też jego długów. Oczywiście nie chodzi o to, że pracodawca musi zaspokajać wierzycieli z własne kieszeni, natomiast jest odpowiedzialny za dopełnienie pewnych formalności i działań. Jakich? Ten temat podsumowaliśmy w dzisiejszym artykule. Zachęcamy do lektury!
Zadłużenie pracownika, a wynagrodzenie
Odpowiedzialność pracodawcy za długi pracownika występuje w zasadzie tylko w jednej sytuacji. Gdy pracownik, z różnych względów, nie spłaca swoich zobowiązań. W konsekwencji, jego dług trafia do windykacji, a następnie do komornika. Najbardziej powszechnym sposobem prowadzenia postępowania egzekucyjnego wobec pracownika, która nie reguluje zadłużenia jest zajęcie wynagrodzenia za pracę. W chwili dokonania zajęcia pracownik na dobrą sprawę nie musi robić nic, z kolei pracodawca zostaje obciążony szeregiem formalnych zobowiązań.
Zajęcie wynagrodzenia za pracę dłużnika zostało uregulowane w art. 880 i nast. Kodeksu postępowania cywilnego. Wskazane przepisy mają zastosowanie nie tylko wobec świadczeń ze stosunku pracy, ale także co do wynagrodzenia za prace zlecone, nagród i premii przysługujących dłużnikowi za okres jego zatrudnienia.
W następstwie zajęcia komorniczego, dłużnik nie może skutecznie zarządzać zajętą częścią środków. Nieskuteczne są także rozporządzenia, których dłużnik dokonał przed zajęciem wynagrodzenia, ale w stosunku do wierzytelności wynikających ze stosunku pracy, których wymagalność nastąpiła po zajęciu. Organem egzekucyjnym uprawnionym do prowadzenia egzekucji z wynagrodzenia za pracę dłużnika jest komornik działający przy sądzie rejonowym (odpowiednim dla miejsca zamieszkania lub pobytu pracownika). A jak wygląda ten proces w praktyce?
W przypadku rozpoczęcia postępowania egzekucyjnego i zajęcia wynagrodzenia za pracę oprócz zawiadomienia dłużnika komornik wzywa również pracodawcę, aby nie wypłacał on dłużnikowi żadnego wynagrodzenia poza częścią wolną od zajęcia. Gdy taka sytuacja ma miejsce, pracodawca ma obowiązek przekazywania zajętej części wynagrodzenia bezpośrednio wierzycielowi pracownika, lub
przekazywania zajętego wynagrodzenia komornikowi. Komornik jest zobowiązany do pouczenia pracodawcy o skutkach niezastosowania się przez niego do wezwania i niedopełnienia wskazanych obowiązków.
Jeśli pracodawca zgodnie z wolą pracownika wystosuje do komornika pismo z informacją, iż dany rodzaj dochodu to jedyne źródło utrzymania pracownika, komornik może wydać zezwolenie na potrącanie maksymalnie 50% wynagrodzenia.
Obowiązki pracodawcy
Zgodnie z art. 882 Kodeksu postępowania cywilnego, pracodawca w ciągu tygodnia od dnia wezwania przez komornika ma obowiązek:
- przedstawienia zestawienia wynagrodzenia dłużnika za pracę za okres trzech miesięcy poprzedzających zajęcie, za każdy miesiąc oddzielnie;
- podania, w jakiej kwocie i w jakich terminach zajęte wynagrodzenie będzie przekazywane wierzycielowi;
- w przypadku przeszkód do wypłacenia wynagrodzenia za pracę, złożenia oświadczenia o rodzaju tych przeszkód, a w szczególności podania, czy inne osoby roszczą sobie prawa, czy i w jakim sądzie toczy się sprawa o zajęte wynagrodzenie;
- niezwłocznego zawiadomienia komornika oraz wierzyciela o każdej zmianie okoliczności wskazanych powyżej;
- przekazywać kwoty należne pracownikowi z zajętego wynagrodzenia bezpośrednio do rąk wierzycieli lub komornika (w zależności od określonego przypadku).
Zobacz też jakie pracodawca ma obowiązki w przypadku pracy zdalnej.
Obowiązkiem pracodawcy jest wyliczanie kwot, które należy przekazywać wierzycielom lub komornikowi. Co do zasady zajęta nie może być kwota stanowiąca równowartość minimalnego wynagrodzenia za pracę. W roku 2022 jest to 3010 zł brutto, czyli około 2363 zł netto. Oznacza to, że pracodawca ma obowiązek odliczyć od wynagrodzenia pracownika składki na ubezpieczenie społeczne oraz zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Od tej kwoty pozostawia pracownikowi kwotę minimalnego wynagrodzenie netto. W przypadku zatrudnienia pracownika w niepełnym wymiarze pracownik jest chroniony przed egzekucją wynagrodzenia w stopniu proporcjonalnym do wysokości swojego etatu. Co ważne, prawo pracy ustala limity zajęcia wynagrodzenia, rozróżniając dłużników alimentacyjnych od pozostałych. Sumy egzekwowane na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych podlegają potrąceniu do wysokości 60% wynagrodzenia. Jeśli chodzi o pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne – podlegają potrąceniu do wysokości 50%.
W Polskim prawie egzekucyjnym uregulowanym w Kodeksie postępowania cywilnego działa instytucja ciągłości zajęcia. Nakłada obowiązki zarówno na dotychczasowego jak i przyszłego pracodawcę dłużnika. Dotychczasowy pracodawca ma obowiązek dokonania adnotacji o zajęciu na świadectwie pracy informacji, oraz przekazaniu otrzymanego odpisu zajęcia do nowego pracodawcy dłużnika. Nowy pracodawca z kolei, pod rygorem odpowiedzialności karnej i cywilnej, realizuje zajęcie od chwili otrzymania zawiadomienia lub świadectwa pracy. Musi też zawiadomić komornika o zatrudnieniu pracownika.
Konsekwencje niedopilnowania obowiązków przez pracodawcę
Brak udzielenia wymaganych informacji komornikowi oraz niewywiązywanie się z przelewów na rzecz wierzycieli może grozić nałożeniem na pracodawcę kary grzywny w wysokości do 5000 zł. Sankcja ta może być ponawiana do czasu, aż pracodawca zacznie wypełniać swoje obowiązki i dokona wymaganych przez komornika czynności. Jeśli pracownik jest obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, a pracodawca wbrew obowiązkowi wypłaca pracownikowi wynagrodzenie wyższe niż wynikające z zawartej umowy o pracę bez dokonania potrąceń i zalega z płaceniem alimentów za okres dłuższy niż 3 miesiące, pracodawca lub osoba działająca w jego imieniu podlega karze od 1500 zł do 45 000 zł.
Jak widzicie kary za niedopilnowanie obowiązków przez pracodawcę są dotkliwe. Ogólnie można śmiało powiedzieć, że zadłużony pracownik może być dla pracodawcy pewnym obciążeniem. Spada na niego szereg obowiązków, które muszą być przestrzegane. To tak wspomnieliśmy komunikacja i bieżące informowanie komornika o sytuacji zadłużonego pracownika, dokonywanie wyliczeń sum podlegających potrąceniu czy comiesięczne przelewanie części wynagrodzenia. Z drugiej strony warto pamiętać, że w znacznie gorszej sytuacji jest sam pracownik. Problemu finansowe, niespłacane zobowiązania to rzadko kiedy kwestia wyboru, a cześciej efekt problemów finansowych, które nie zawsze zależą od samego zadłużonego. Trudna sytuacja może być wynikiem niezależnych czynników, chwilowych komplikacji itp. Pamiętajcie też, że korzystając z obsługi biura rachunkowego takiego jak nasze, możecie liczyć na pomoc i przejęcie przez specjalistów wszelkich formalności, kontaktu z komornikiem, instytucjami, oraz dopilnowania wszystkich obowiązków. Dzięki temu nie stanie się to uciążliwe i problematyczne dla samego przedsiębiorcy. To z resztą nie jedyny problem, który chętnie zdejmiemy z barków pracodawcy 🙂
Zachęcamy do bezpośredniego kontaktu – chętnie przedstawimy więcej korzyści i udogodnień płynących ze współpracy z naszym biurem rachunkowym.