Urlopy i przywileje dla rodziców

Dzisiejszy temat urlopów dla rodziców najlepiej będzie podzielić na 4 główne punkty: urlop macierzyński, urlop ojcowski, urlop rodzicielski i wychowawczy. Każdy z nich opiszemy osobno. Postaramy się też wspomnieć o najważniejszych przywilejach dla pracujących rodziców i dodatkowych kwestiach, które będą miały dla Was duże znaczenie.

Urlop ojcowski

Przekornie zaczniemy od urlopu ojcowskiego. Tu bowiem sprawa jest jasna, klarowna –  nie ma zbyt wielu możliwości i opcji do wyboru. Pracujący ojciec ma prawo do 2 tygodni urlopu ojcowskiego, który można wykorzystać na raz, albo podzielić go na dwie części. Należy wykorzystać go zanim dziecko ukończy 2 lata. Niezbędny będzie wniosek do pracodawcy. Co ważne, ojcowie w trakcie tego urlopu są pod szczególną ochroną – podobną jak matki. Przejdźmy zatem do tego wątku.

Urlop macierzyński

Zacznijmy od teorii i podstawowych informacji. Urlop macierzyński to przerwa w świadczeniu pracy na rzecz pracodawcy, która jest związana z narodzinami dziecka. Przysługuje on kobietom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, które urodziły, ale też adoptowały lub przyjęły na wychowanie dziecko do 7 lat. To urlop płatny –  w jego trakcie otrzymuje się zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy jego wymiaru. Co ważne, jest obowiązkowy, czyli nie można się go zrzec.

W 2018 roku przysługuje łącznie 20 tygodni urlopu macierzyńskiego. W przypadku, gdy rodzi się więcej niż jedno dziecko – ten czas będzie odpowiednio zwiększony. 31 tygodni, gdy rodzą się dworaczki, gdy pojawią się trojaczki – 33 tygodni itd. Pierwsze czternaście tygodni przysługuje jedynie matce dziecka. Jeżeli po wykorzystaniu tych 14 tygodni urlopu, matka chce wrócić do pracy, może to zrobić. W takim wypadku konieczne będzie złożenie wniosku do pracodawcy (min. 7 dni przed powrotem do pracy). Niewykorzystane dni z urlopu macierzyńskiego można przenieść na pracującego ojca dziecka (tzw. urlop tacierzyński). Ważne aby był zatrudniony na umowę o pracę i razem z matką dziecka złożył stosowne oświadczenia.

Matka, która jest na urlopie macierzyńskim jest w pełni chroniona przed rozwiązaniem umowy o pracę, są jednak pewne wyjątki jak likwidacja firmy, albo jej upadłość. Były też plany pozbawić matki tego prawa, ale całe szczęście rząd odszedł od tego pomysłu.

Urlop rodzicielski

W przeciwieństwo do urlopu macierzyńskiego, urlop rodzicielski jest dobrowolny. Pracownik ma prawo zrezygnować z tego urlopu albo połączyć go z pracą. W takim przypadku długość urlopu zostanie wydłużony, a czas pracy to maksymalnie pół etatu.

Urlop rodzicielski przysługuje zarówno matce, jak i ojcu po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego. W 2018 roku ma wymiar 32 tygodni w przypadku jednego dziecka, a w przypadku dwójki lub większej liczbie – 34 tygodnie. Urlop rodzicielski można wykorzystać w całości – jednorazowo, albo w częściach. Chcąc podzielić go na części dochodzą dodatkowe warunki. Można podzielić go na maksymalnie cztery części do momentu, aż dziecko osiągnie wiek 6 lat. Trzeba też złożyć stosowny wniosek do pracodawcy. W trakcie urlopu rodzicielskiego przysługuje zasiłek, jednak nie będzie to już 100% tak jak w przypadku macierzyńskiego.

Opcje są w zasadzie dwie:

• 80% wynagrodzenia przez 54 tygodnie – jeśli wniosek został złożony do 21 dni po porodzie i od razu zostało zadeklarowane wykorzystanie urlopu
• 100% przez 6 tyg. i 60% reszta – gdy decyzję o urlopie rodzicielskim zostawiamy „na potem”

Tak jak w przypadki urlopu macierzyńskiego, rodzic jest objęty ochroną i w jego trakcie nie może być wypowiedzona umowa o pracę.

Urlop wychowawczy

Urlop wychowawczy ma już nieco inny charakter. Głównym celem jest umożliwienie sprawowania opieki rodzicielskiej. Przysługuje zarówno matkom, jak i ojcom. Jedyny warunek – rodzic musi mieć przepracowane minimum pół roku.

Oboje rodzice mają do dyspozycji 36 miesięcy, które można wykorzystać jednorazowo albo częściowo (maksymalnie 5 części). Zarówno ojciec jak i matka mogą przebywać na urlopie wychowawczym w tym samym czasie, jednak wtedy urlop zostaje skrócony do 18 miesięcy. W przeciwieństwie do pozostałych opisanych przypadków ten urlop jest bezpłatny i można z niego zrezygnować w dowolnym momencie. Dobrze aby nastąpiło to jednak nie krócej niż 30 dni przed planowanym powrotem.

Urlopy dla rodziców – dodatkowe informacje:

• urlop macierzyński rozpoczyna się automatycznie w dniu narodzin dziecka – nie trzeba składać wniosku. Będzie on niezbędny tylko gdy zamierzacie skorzystać z urlopu przed porodem
• zasiłek macierzyński przysługuje nie tylko w przypadku umowy o pracę. Otrzyma go również matka pracująca na umowie zlecenie, na umowie o dzieło, w przypadku prowadzenia własnej działalności gospodarczej, a nawet gdy jest zarejestrowana jako bezrobotna.
• każdy rodzić ma prawo do wzięcia dodatkowych 2 dni urlopu opiekuńczego w roku, nie tracąc przy tym prawa do wynagrodzenia. Trzeba pamiętać jedynie o stosownym wniosku do pracodawcy.
• każdy rodzic może otrzymać na dziecko zwolnienie lekarskie. Jeśli dziecko ma poniżej 14 lat, można wykorzystać w ten sposób 60 dni w roku (na starsze dziecko – 14 dni). W tym terminie rodzicom przysługuje zasiłek opiekuńczy, który wynosi 80% wynagrodzenia.
• jeśli w trakcie trwania urlopu macierzyńskiego wygasa umowa o pracę – traci się do niego prawo. Nie traci się natomiast prawa do zasiłku.

Mamy nadzieję, że dzięki dzisiejszemu wpisowi łatwiej będzie Wam zaplanować i zorganizować Wasze urlopy w 2018 roku. Przedstawiliśmy najważniejsze informacje, ale nie wykluczone, że w pewnym momencie pojawią się jakieś dodatkowe pytania lub wątpliwości. Pamiętajcie, że dodatkową pomoc znajdziecie w naszym biurze rachunkowym. Nasze usługi księgowe kierujemy zarówno do firm, czyli pracodawców, jak również do klientów indywidualnych.

Jesteśmy do Waszej dyspozycji! Możecie skontaktować się z nami poprzez formularz kontaktowy, zadzwonić, albo po prostu odwiedzić nasze biuro. Zapraszamy!