W związku ze zmianami w Kodeksie pracy zmieniają się też regulacje dotyczące urlopów dla pracowników. W roku 2023 pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę mogą mieć nawet 35 dni wolnych. Obecnie urlop wypoczynkowy to od 20 do 26 dni.
Co dokładnie zmienia się w przepisach dotyczących urlopów od kwietnia 2023 roku? Jakie nowe dyrektywy zaczynają obowiązywać i co to będzie w praktyce oznaczać dla pracowników i pracodawców? Zapraszamy na nasze podsumowanie najważniejszych zmian i informacji, o których powinniście wiedzieć.
Nowe przepisy i urlopy w 2023 roku
Nowelizacja Kodeksu pracy oraz niektórych innych ustaw to w dużej mierze efekt wdrożenia dwóch dyrektyw – tzw. dyrektywy rodzicielskiej oraz work-life balance. Dyrektywa rodzicielska ustanawia minimalne wymagania mające na celu osiągnięcie równości kobiet i mężczyzn na rynku pracy. Głównym sposobem ma być ułatwienie pracownikom będącym rodzicami lub opiekunami godzenia życia zawodowego z życiem rodzinnym. Wprowadza regulacje związane z urlopem ojcowskim, rodzicielskim i opiekuńczym, a także elastyczną organizację pracy dla pracowników będących rodzicami oraz opiekunami. Dyrektywa work-life balance ma z kolei na celu poprawę warunków pracy poprzez zapewnienie bardziej przejrzystego i przewidywalnego zatrudnienia. Na czym dokładnie polegają wprowadzone zmiany?
Jeśli szukacie informacji na temat zmian w Kodeksie pracy, tutaj znajdziecie dodatkowe szczegóły. Ze swojej strony skupimy się dziś na kwestiach związanymi z urlopami.
Obie dyrektywy mają duże znaczenie dla pracowników, zwłaszcza tych którzy są rodzicami lub opiekunami. Wprowadzają kilka nowości, a wszystko podsumowaliśmy w poniższej liście. Jeśli macie pytania lub wątpliwości w interpretacji poszczególnych regulacji, zachęcamy do bezpośredniego kontaktu z naszym biurem i skorzystanie z naszej oferty!
Lista najważniejszych zmian w urlopach
- Nowelizacja Kodeksu pracy uniezależnia prawo do urlopu rodzicielskiego od pozostawania matki dziecka w zatrudnieniu (ubezpieczeniu) w dniu porodu. Oznacza to, że ojciec dziecka będzie mógł skorzystać z urlopu rodzicielskiego mimo, że matka dziecka w dniu porodu nie pozostawała w stosunku pracy/w ubezpieczeniu chorobowym.
- Bezpłatny urlop opiekuńczy, w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym, w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia synowi, córce, matce, ojcu lub małżonku, którzy wymagają opieki z poważnych względów medycznych.
- Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej – w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym. W przypadku pilnych spraw rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, z zachowaniem za czas tego zwolnienia prawa do połowy wynagrodzenia obliczanego jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy. Dodatkowe dni wolne nie będą jednak wliczać się do urlopu wypoczynkowego, więc nie zmniejszają one wymiaru urlopu w danym roku. Urlop z powodu siły wyższej nie zastępuje też urlopu na żądanie, jest jedynie jego uzupełnieniem. Z tytułu urlopu na żądanie pracownik zachowuje prawo do 100% wynagrodzenia.
- Dla obojga rodziców urlop rodzicielski będzie dłuższy i będzie wynosił do 41. tygodni (w przypadku urodzenia jednego dziecka, przy jednym porodzie) albo do 43. tygodni (w przypadku porodu mnogiego).
- Wprowadzenie nieprzenoszalnej części urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 9 tygodni dla każdego z rodziców.
- Za cały okres urlopu rodzicielskiego zasiłek macierzyński będzie wynosił 70% podstawy wymiaru (obecnie przepisy przewidują odpłatność 100% za pierwsze 6 tygodni urlopu rodzicielskiego, a następnie 60%), a jeśli pracownica w terminie 21 dni od daty porodu zawnioskuje o cały urlop rodzicielski wówczas za cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego będzie uprawniona do zasiłku w wysokości 81,5% (obecnie jest to 80%).
- Możliwość szerszego skorzystania z elastycznej organizacji pracy rodzicom opiekującym się dzieckiem do 8 lat oraz opiekunom członków rodziny wymagających wsparcia z poważnych względów medycznych.
- Zmiany obejmą także zasady dotyczące urlopu ojcowskiego. Ojciec, który będzie chciał z niego skorzystać będzie musiał się pospieszyć i zrobić to w ciągu 12 miesięcy od dnia urodzenia dziecka (wcześniej miał na to 2 lata).
Zmiany w Kodeksie pracy – co jeszcze warto wiedzieć?
Tak jak wspomnieliśmy, w znowelizowanych przepisach kodeksu pracy został uregulowany nowy urlop opiekuńczy, w wymiarze 5 dni. Warto pamiętać, że zgodnie z uchwalonymi przepisami za członka rodziny będą uważani: syn, córka, matka, ojciec lub małżonek. Urlop będzie udzielany w dniach, które są dla pracownika dniami pracy, na jego wniosek złożony w wersji papierowej lub elektronicznej w terminie nie krótszym niż 1 dzień, przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. We wniosku będzie trzeba wskazać dane osoby, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych, przyczynę konieczności zapewnienia opieki oraz w przypadku członka rodziny ‒ stopień pokrewieństwa z pracownikiem. W przypadku osoby niebędącej członkiem rodziny ‒ adres zamieszkania tej osoby. Okres urlopu opiekuńczego będzie wliczany do okresu zatrudnienia. Co ważne, pracodawca nie będzie mógł odmówić pracownikowi tego urlopu.
Resort rodziny i polityki społecznej przewiduje, że zarówno z urlopu opiekuńczego, jak i zwolnienia spowodowanego siłą wyższą skorzysta ok 10% uprawnionych (czyli około 1,04 mln osób). Czas pokaże czy te kalkulacje są właściwe i czy rzeczywiście spotkają się z zainteresowaniem pracowników. Nowelizacja Kodeksu pracy objęła też szerszy zakres niż tylko urlopy. Wśród najważniejszych zmian znalazły się:
- Obowiązek uzasadniania wypowiedzenia umów o pracę na czas określony oraz konieczność konsultowania tego kroku z reprezentującym pracownika związkiem zawodowym.
- Nowe zasady stosowania umów na okres próbny. Czas ich trwania zależy teraz od długości umowy na czas określony, jaką firma będzie chciała zawrzeć z zatrudnionym po okresie próbnym.
- Pracownik (zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej sześć miesięcy) może też raz w roku występować do pracodawcy z wnioskiem o zmianę rodzaju umowy lub zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy. W myśl nowych regulacji takie podanie pracownik może skierować jedynie raz w roku. Z kolei firma musi na nie odpowiedzieć w ciągu miesiąca.
- Pracodawcy mają również nowe obowiązki informacyjne. Muszą informować o prawie pracownika do szkoleń, jeżeli firma je zapewnia, w szczególności o ogólnych zasadach polityki szkoleniowej w przedsiębiorstwie.
- Nowe przepisy przesądzają też, że czas szkolenia przeprowadzanego poza normalnymi godzinami pracy pracownika wlicza się do jego czasu pracy. Ale to nie wszystko. Pracownik ma też zagwarantowane prawo do równoległego zatrudnienia w innym miejscu. Zakazane jest bowiem zabranianie pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą.
Jak oceniacie ostatnie zmiany dotyczące urlopów w 2023 roku i pozostałe?
Pamiętajcie, że jeśli macie wątpliwości dotyczące poszczególnych przepisów, potrzebujecie wsparcia kadrowego, obsługi księgowej – specjaliści naszego biura rachunkowego są do Waszej dyspozycji. Zachęcamy do kontaktu i skorzystania z naszej opieki kadrowej, księgowej i finansowej, aby żadne zmiany i nowelizacje nie były Wam straszne!